Opracowanie: Marta Stąporek
W dwóch słowach
Nauczanie rówieśnicze jest metodą, w której nauka odbywa się poprzez wymianę wiedzy i umiejętności rówieśników. Cieszy się coraz większym uznaniem na wyższych uczelniach ze względu na interaktywny i angażujący charakter. Strategia ta uznawana jest za skuteczną i korzystną dla studentów w procesie pozyskiwania wiedzy, kształtowania umiejętności i postaw oraz ze względu na rozwój umiejętności działania i współpracy. Umożliwia kształtowanie ważnych kompetencji z punktu widzenia pracy zespołowej, przydatnych nie tylko w trakcie kształcenia, ale również w późniejszym okresie – w pracy zawodowej.
W kontekście zajęć dydaktycznych wyróżnia się następujące modele nauczania rówieśniczego:
- peer tutoring i proctoring – w tym modelu bardziej doświadczony student (mocniejszy) uczy mniej doświadczonego rówieśnika (słabszego),
peer tutoring – mocniejszy student pomaga zrozumieć zagadnienia grupie studentów, proctoring – studenci pracują w parach, mocniejszy student jest sparowany ze studentem słabszym i pomaga mu w przyswojeniu tematu, - surogate teaching – w tym modelu starszy student uczy młodszego (np. studenci “magistranci” uczą studentów pierwszorocznych),
- collaborative (cooperative) learning – przydzielanie studentów do pracy nad wspólnymi projektami; ten model zakłada, że nie ma studentów słabszych i mocniejszych – każdy ma szansę zdobyć jakąś cząstkę wiedzy i podzielić się nią z innymi,
- reciprocal peer tutoring – w tym modelu studenci pracują w parach, dostają fragment tekstu oraz pytania i/lub zagadnienia, o które musi zapytać studenta ze swojej pary.
Badania poświęcone tzw. efektowi rówieśników (peer effect) są prowadzone do dzisiaj. Ich wyniki pokazują, jak istotną rolę mają rówieśnicy w zakresie motywowania, rozbudzania pasji edukacyjnych, wzrostu odpowiedzialności i zaangażowania w proces edukacyjny czy rozwijania umiejętności współpracy i interakcji społecznych.
Do jakich form zajęć pasuje?
Możesz wykorzystać nauczanie rówieśnicze jako metodę/technikę dydaktyczną w ramach zajęć grupowych lub projektowych ze studentami.
Peer learning w tym kontekście rozumiany jest jako nauka poprzez wymianę. Studenci pracując w grupach mają możliwość wzajemnej wymiany informacji, wiedzy i umiejętności, a współpraca daje im szansę odniesienia się i porównania kompetencji rówieśników.
Przykład
Nauczanie rówieśnicze na przykładzie zajęć audytoryjnych z przedmiotu METODY OBLICZENIOWE I PLANOWANIE EKSPERYMENTU na 5 semestrze studiów stacjonarnych I stopnia. Temat zajęć: Wykorzystanie metod numerycznych w rozwiązywaniu zagadnień technicznych opisywanych równaniami różniczkowymi zwyczajnymi pierwszego rzędu
Autorka przykładu: Katarzyna Suder-Dębska, WIMiR AGH
I. Plan ćwiczenia
- 2 tygodnie przed zajęciami studenci otrzymują temat zajęć, na które mają się przygotować od strony teoretycznej, czyli
- co to są równania różniczkowe zwyczajne I rzędu (RRZ)?
- co opisuje się takimi równaniami?
- jakie metody numeryczne służą do rozwiązywania tego typu równań oraz czym się charakteryzują?
Zadanie mogą wykonać w oparciu o notatki z wykładów lub o odpowiedni rozdział w podręczniku polecanym na pierwszych zajęciach z przedmiotu.
- Na platformie UPeL mają udostępnione materiały wspomagające przyswojenie zagadnień
- przykładowe zadanie wraz z rozwiązaniami w oparciu o różne metody;
- kilka przykładowych zadań do samodzielnego rozwiązania, zadania typowo ”matematyczne” mające na celu zapoznanie się studenta z działaniem metody.
- Studenci cały semestr pracują w stałych grupach, wobec tego i na tych ćwiczeniach będą pracować w grupach. Podział na grupy dokonał się na pierwszych zajęciach z przedmiotu. Ponieważ będą to kolejne zajęcia, to studenci są już poinstruowani, jakie elementy będzie zawierać ocena rówieśnicza – tylko krótkie przypomnienie podstawowych wytycznych. Przedstawiciele każdej z grup losują metodę, którą będą rozwiązywać zadanie.
- Wydanie zadania (treść taka sama we wszystkich grupach) i komentarz do zadania. Zadanie ma charakter praktyczny. ( na punkty 3 i 4 – ok. 5 min.)
- Rozwiązywanie zadań w grupach (ok. 30 min.).
- Prezentowanie na forum całej grupy ćwiczeniowej procesu rozwiązania zadania wraz z omówieniem założeń i najistotniejszych etapów oraz uzyskanych wyników przez przedstawicieli poszczególnych grup. Na bieżąco ocena poprawności zaproponowanych rozwiązań przez prowadzącego (ok. 20 min.).
- Podsumowanie wiadomości metodą Va Bank. Wyjaśnienie zasad gry. Cztery kategorie pytań: Teoria, Zastosowanie praktyczne, Kluczowe etapy oraz Wytyczne. Punktacja: 100, 200, 300 i 400. Trzy pola z ”Białymi flagami” – utratą kolejki. Każda z grup ma 1 minutę na udzielenie odpowiedzi. Po tym następuje podanie prawidłowej odpowiedzi przez prowadzącego oraz krótka dyskusja nad odpowiedzią podaną przez odpowiadającą grupę. (ok. 40 min.)
- Planowane jest wykorzystanie tego typu aktywności na każdych zajęciach z przedmiotu, wobec tego nagrody: 1 miejsce – 2.0 pkt., 2 miejsce – 1.0 pkt., 3 miejsce – 0.5 pkt. Punkty następnie się sumują i dają w efekcie końcowym (na koniec semestru) ocenę z aktywności. Podsumowanie wyników. Polecenie wykonania oceny rówieśniczej członków swojej podgrupy oraz prac innych grup – realizacja i szczegółowe wytyczne na platformie UPeL po zajęciach stacjonarnych. Czas na wykonanie – do następnych zajęć. Wydanie tematu na kolejne zajęcia (ok. 5 min.).
II. Ocena rówieśnicza
Ocena rówieśnicza będzie dotyczyła zarówno kwestii merytorycznych, jak i samego procesu grupowego wewnątrz zespołu. Będzie wyrażona punktowo (w skali 0–5) oraz w formie opisowej. Studenci będą mieli ocenić takie aspekty, jak:
- przygotowanie merytoryczne do zajęć;
- zrozumienie zagadnienia;
- twórcze zaangażowanie w pracę zespołu/kreatywność;
- wywiązanie się ze swoich zadań w ramach zespołu;
- wrażenie ogólne dotyczące współpracy z daną osobą.
Ocena rówieśnicza prac innych grup będzie dotyczyła kwestii merytorycznych. Będzie wyrażona punktowo (w skali 0–5) oraz w formie opisowej. Studenci będą mieli ocenić takie aspekty, jak:
- czy materiał został zaprezentowany zrozumiale;
- czy wszystkie niejasne elementy zostały wyjaśnione;
- czy język prezentacji był poprawny (tzn. na przykład nie były używane kolokwializmy);
- ogólne wrażenia dotyczące merytorycznego przygotowania zagadnienia.
Dowiedz się więcej
Ways to Incorporate Peer-to-Peer Learning in Your Classroom
15 Easy Peer Teaching Strategies to Help Students
Ocenianie rówieśnicze [w:] Dorota Pauluk, Model oceniania wspierającego uczenie się i rozwój. Kraków: Wydaw. UJ, 2022.