Nie ma nic tak praktycznego jak użyteczna teoria. Wśród teorii edukacyjnych zdanie to pasuje jak ulał do taksonomii Benjamina Blooma i jej zrewidowanej wersji (2001 r.). Model Blooma pozwala bowiem zarówno wyznaczać cele edukacyjne, jak i dobierać narzędzia ich weryfikacji.
Na tym drugim aspekcie, skupiliśmy się podczas webinaru z czerwca i ten artykuł jest jego pokłosiem. Jak przygotować rzetelną weryfikację kompetencji studentów w zdalnym środowisku? Jak zaprojektować test, egzamin ustny albo pracę zaliczeniową? Jak sprawdzać więcej niż suchą wiedzę o faktach? Poszukajmy odpowiedzi!
I. ZAPAMIĘTAJ
Po pierwsze, fakty. W dobie Internetu rozległa wiedza i pamięć zdają się tracić na wartości. Badacze teorii nauk mówią jednak coś innego, przekonując, że bardziej złożone zadania myślowe wymagają rozległej wiedzy. Nie trzeba pamiętać wszystkiego, ale warto stawać się ekspertem, który rzetelnie przestudiował swoją dziedzinę.
Na tym poziomie nasze pytania do studentów mogą zaczynać się od słów: “Podaj definicję”, “Wymień…”, “Przypomnij…”, “Podaj nazwę/datę…”, “Rozpoznaj/ wskaż…”.
Przykładowe zadania z tego poziomu (wypracowane przez uczestników webinaru):
- Co to jest koszt krańcowy?
- Opisz budowę sztucznego neuronu.
- Czym jest proces rekrystalizacji?
- Co to są otwarte zasoby?
- Wymień spójniki w zdaniach pobocznych
II. ZROZUM
Po drugie, łączenie faktów, czyli zrozumienie. Będzie ono polegać np. na odnajdywaniu związków logicznych i przyczynowo-skutkowych. Opowiedzeniu o całej teorii ze wszystkimi jej komponentami i zależnościami.
Zadania dla studentów na tym poziomie brzmią np. tak: “Opisz..”, “Wyjaśnij…”, “Sklasyfikuj…”, “Podsumuj…”. “Podaj przykład…”.
Przykłady z webinaru:
- Wyjaśnij, jak działa silnik indukcyjny.
- Sklasyfikuj metody pomiaru twardości materiałów. Podaj przykłady.
- Wyjaśnij różnicę między ochroną środowiska a ochroną przyrody.
III. ZASTOSUJ
Na trzecim poziomie przechodzimy do akcji, czyli użycia wiedzy. To poziom umiejętności i przełożenia tego, co wiem z książki/wykładu na rzeczywiste działanie.
Zadaniem dla studentów może tu być praktyczne ćwiczenie. Nasze zadania będą się często zaczynać od słów: “Zademonstruj”, “Wykorzystaj”, “Użyj”, “Wykonaj”.
Przykłady z webinaru:
- Użyj programu do skompresowania pliku wideo.
- Napisz uprzejmy list do współpracownika, który popełnił duży błąd.
- Przygotuj template metody analitycznej w programie spektrometru.
- Wykonaj schemat pracy deskowań ściennych.
IV. DOKONAJ ANALIZY
Na jeszcze wyższym poziomie, znajdziemy kompetencję dokonywania analizy. Rozróżnianie, porównywania i kontrastowanie ze sobą rzeczy.
Ćwiczenia tego typu będą brzmieć m.in: “Porównaj”, “Rozróżnij”, “Zorganizuj”, “Skontrastuj”, “Sprawdź”.
Przykłady z webinaru:
- Porównaj dwie znane ci metody organizacji budowy.
- Sprawdź spójność dwóch serii pomiarowych.
- Przeanalizuj tagi EXIF w pliku JPEG.
- Porównaj różne modele publikowania w czasopismach (otwarte, zamknięte).
V. OCEŃ
Na piątym poziomie, studenci osiągają niezwykle ważne kompetencje związane z krytycznym myśleniem i podejmowaniem decyzji na podstawie posiadanej wiedzy.
Zadania, które weryfikują ten poziom kompetencji wyglądają na przykład tak: “Zrecenzuj…”, “Poddaj krytyce”, “Oceń…”, “Zdecyduj…”, “Wybierz…”.
Przykłady z webinaru:
- Po którym z procesów osiągniemy odpowiednie własności końcowe materiału?
- Oceń warunki gruntowe pod nową inwestycję drogową.
- Jaką decyzję podejmie przedsiębiorca, mając określone dane sprzedażowe, dotyczące wielkości produkcji i popytu rynkowego?
VI. STWÓRZ
Wiedza wreszcie to, coś co tworzą ludzie. Uczenie się prowadzi do twórczej pracy: powstają produkty, rozwiązania problemów, nowe koncepcje lub nowe sposoby zastosowania dobrze znanych teorii.
Aby prowadzić studentów do tego etapu, dobrze jest zaproponować im zadanie związane z wykonaniem oryginalnej pracy. Ćwiczenia mogą zaczynać się od słów: “Zaprojektuj”, “Zaplanuj”, “Zbuduj”, “Ulepsz” czy “Skonstruuj”.
Przykłady z webinaru:
- Zaproponuj ulepszenie aplikacji mobilnej firmy xxxx pod kątem seniorów.
- Zbuduj układ sterowania.
- Stwórz skrypt, który…
- Zaprojektuj proces walcowania konkretnego wyrobu.
PODSUMOWANIE
Taksonomia Blooma daje nam narzędzia do planowania całego kursu. Możemy zastanowić się, jak poprowadzić naszych studentów od prostej definicji aż do ich własnej oryginalnej pracy w danej dziedzinie. Teoria ta pomaga nam również projektować wartościowe i zróżnicowane metody oceniania osiągniętych przez studentów kompetencji.
